Lennert Baerts I Topkeeper wordt topsaxofonist

‘Ik moest abrupt afscheid nemen van een levensstijl’

Zes jaar geleden stond hij op de drempel van een carrière als profvoetballer. Vandaag brengt Lennert Baerts (24) in één keer twee jazz-cd’s uit. Lennert Baerts: ‘Als je iets moois speelt, moet je er iets ruws en rauws tegenover stellen.’

Op 2 maart 2014 speelt RC Genk een uitwedstrijd in Anderlecht, en de zeventienjarige Lennert Baerts is erbij als tweede doelman. Bij de opwarming gaat het mis: Baerts loopt een blessure op, maar pas de dag nadien blijkt hoe dramatisch die is. ‘Ik werd wakker met enorm veel vocht op mijn heup’, vertelt hij. ‘De club liet een foto maken en toen ik daarmee naar de chirurg trok, was zijn oordeel in vijf seconden geveld: topsport was voorbij voor mij.’

De blessure bracht een ander, veel ernstiger letsel aan het licht. ‘Mijn heup-gewricht bleek vergroeid. Dat had door de jarenlange belasting zware kraakbeenletsels veroorzaakt, en die zijn helaas nooit helemaal op te lossen.’ Baerts was nog geen achttien, maar moest al een kruis ¬maken over zijn carrière als topkeeper. ‘Ik werd wel geopereerd om de zaak leefbaar te houden: ik kan nu wel stappen en fietsen, maar lopen is uitgesloten.’

Baerts bleef niet bij de pakken zitten. ‘Ik had gelukkig nog een tweede passie: -muziek. Ik speelde al lang saxofoon en jazz sprak me erg aan’, vertelt hij. ‘Nog voor mijn operatie had ik al opgezocht hoe ik aan een toelatingsproef voor een conservatorium kon meedoen. Lieven Cambré, een bevriende saxofonist, heeft mij klaar¬gestoomd met een spoedcursus jazz en ik kon les gaan volgen aan het Lemmens¬intituut. Toen pas heb ik een terugslag ¬gekregen: alles wat ik had opgebouwd in het voetbal, was ineens weg. Ik besefte dat ik weer helemaal van nul moest herbeginnen. Dat was een flinke slag van de hamer.’

‘De trein van RC Genk bleef rollen, terwijl ik er niet meer op zat. Dan zie je hem alleen maar verder van je wegrijden’

Het afscheid van RC Genk was bruusk. ‘De medische ploeg heeft me wel nog opgevolgd tijdens mijn revalidatie. Maar de voetbalwereld is hard. Ik voelde me geen verstoteling, maar de trein van RC Genk bleef rollen, terwijl ik er niet meer op zat. Dan zie je hem alleen maar verder van je wegrijden. In die zes jaar sinds mijn afscheid ben ik maar twee keer voorbij het stadion van RC Genk gereden, ook al woon ik in Genk. Het is te pijnlijk. Ik heb er vele jaren bij wijze van spreken zestien uur per dag doorbracht – ik trainde al mee met de A-kern toen ik pas veertien was, het jaar dat Genk kampioen speelde, met Thibaut Courtois en Kevin De Bruyne.’

‘Zelfs op tv naar een match van RC Genk kijken lukte me die eerste jaren niet. Niet zozeer het voetbal, maar die club lag mij na aan het hart. Ik moest van de ene dag op de andere afscheid nemen van een levensstijl. Het was voor mij belangrijk die periode volledig af te sluiten, door me op iets anders te gooien, de muziek.’

Van Bach tot Zappa

Het resultaat daarvan is deze week tastbaar geworden, met de release van twee diverse cd’s, waarvoor Baerts alle muziek schreef. De eerste, Times change and so must we, nam de saxofonist op met het Muze Jazz Orchestra uit Heusden-Zolder, waar hij is opgegroeid. Het is een imposante suite in drie delen (goed voor 72 minuten), voor een twaalfkoppige band. ‘Toen ik die ¬muziek schreef, was ik erg bezig met Morton Feldman – de Amerikaanse componist die met tijdsperceptie speelt en spanningsbogen opbouwt’ zegt Baerts. ‘Veel van mijn ideeën zoek ik buiten de jazz – bij Bach, ¬Luciano Berio, Pierre Boulez. Of bij John Hollenbeck en Frank Zappa – zijn plaat The yellow shark heeft me ertoe aangezet ook klassieke muziek te gaan componeren.’

Zeker in het eerste deel is die Zappa-invloed te horen. Times change and so must we is muziek die niet te definiëren valt. Er zit jazz in, maar zoveel meer. Intelligent gestructureerd, knap uitgevoerd, een verrassend volwassen werkstuk. Dat geldt nog meer voor de tweede cd, Channeling the flood. Baerts nam die op met zijn groep ¬Anti-Panopticon, in se een mainstream jazzkwartet van sax, piano, bas en drums. ‘Er is een trend om met exotische bezettingen te werken, zonder daarom de muziek zelf anders aan te pakken. Ik wilde het andersom doen: met een banale bezetting de manier van componeren helemaal opentrekken. Maar ik durfde niet, ik voelde mezelf bekeken. Zoals in een panopticon, een plek om iedereen in de gaten te houden. Ik heb het nu toch gedaan, en mijn band dan maar meteen Anti-Panopticon genoemd.’

Channeling the flood zit vol sterke composities, en blaast de kwartetvorm nieuw leven in. Het is ook smullen van het saxofoonspel van Baerts. ‘Grey is the new blue’ is het indrukwekkendste jazzstuk dat we dit jaar al hoorden, met een rauwe, passionele tenorsolo die sterk aan John Coltrane doet denken. En zo heeft elk nummer wel iets bijzonders (dat snufje Bach in ‘Rudimental’, bijvoorbeeld). Channeling the flood wordt dé Belgische jazzplaat van het jaar.

Lessen van Ambrose

Helemaal uit het niets komt Lennert Baerts niet. Toen hij aan het Antwerpse conservatorium studeerde, mocht hij al samenwerken met de Amerikaanse trompettist Ambrose Akinmusire, en hij stond met hem vorig jaar ook op Jazz Middelheim. ‘Als je iets moois speelt, moet je er iets ruws en rauws tegenover stellen: dat heb ik van Ambrose geleerd’, zegt Baerts. ‘Als je die balans vindt, kun je de mensen raken.’

Dat hij geen gouden bergen zal verdienen zoals een profvoetballer, deert hem niet. ‘Als ik genoeg verdien om te doen wat ik nu doe, is het oké. Dat is wat telt.’

Muze Jazz Orchestra ft. Lennert Baerts, Times change and so must we I Anti-Panopticon, Channeling the flood